SGTT.VN - Theo báo
cáo gần đây của Viện Nghiên cứu phát triển Thái Lan (TDRI), xuất khẩu gạo của
nước này trong tháng 1 giảm tới 44% so cùng kỳ năm ngoái, khiến Thái Lan gần
như chắc chắn đánh mất vị thế nhà xuất khẩu gạo hàng đầu.
Tuy nhiên, nếu chương
trình này là một món thưởng hời với nông dân (ít nhất là trong ngắn hạn) thì nó
ngày càng tỏ ra là thảm hoạ với những nhà xuất khẩu gạo. Họ có xu hướng ủng hộ
đảng Dân chủ đối lập và chính sách hỗ trợ thu nhập cho nông dân hơn là mua gạo
giá cao.
Việc chính phủ thu
mua gạo mạnh tay khiến lượng gạo dự trữ còn lại quá ít để những nhà xuất khẩu
tư nhân như ông Vichai – một nhà xuất khẩu gạo lâu đời – bán ra nước ngoài.
Loại gạo mà ông Vichai hiện nắm trong tay có giá cao hơn 100 USD/tấn so với
cùng loại giao từ Ấn Độ và Việt Nam – một phần vì Ấn Độ hưởng lợi từ một nền
tiền tệ yếu.
Những nhà xuất khẩu
tư nhân cũng lo ngại khả năng xảy ra tham nhũng tại các nhà máy gạo, có thể ảnh
hưởng đến thanh danh nước xuất khẩu gạo chất lượng của Thái Lan. Có tin rằng,
một số nhà máy trộn các loại gạo giá rẻ như Pathum Thani và Phitsanulok với
loại Hom Mali, sau đó dán nhãn gạo 100% Hom Mali và bán đi!
Sự thiếu minh bạch
trong việc mua gạo ồ ạt của chính phủ cũng có nguy cơ bóp méo thị trường. Hiện
chưa rõ chính phủ tích trữ bao nhiêu lượng gạo trong các nhà kho (dự đoán có
thể đạt 10 triệu tấn), cũng như không biết rõ mức giá sẽ được ban hành khi số
gạo này bán ra thị trường. Đến nay, giới chỉ trích nói chính phủ có vẻ đã đưa
ra những giả định sai lầm rằng tích trữ gạo sẽ đẩy giá gạo trên thị trường quốc
tế lên. Đối với cái gọi là lợi ích cho người nông dân, có những nghi ngờ rằng
phần lớn đồng tiền chảy vào túi những người môi giới, xay xát và người trung
gian.
Về góc độ kinh tế
quốc gia, chủ tịch TDRI Nipon Poapongsakorn cảnh báo nếu tiếp tục kéo dài
chương trình mua gạo thế chấp trong 3 – 4 năm sẽ chỉ khiến nền kinh tế ảnh
hưởng, tạo một gánh nặng về chi phí tài chính. Từ đó có thể đặt Thái Lan vào
tình trạng khủng hoảng nếu xảy ra thiên tai bất ngờ.
TDRI dự đoán, việc
thế chấp vụ mùa chính và vụ mùa thứ hai sẽ khiến Thái Lan thiệt hại 70 – 100 tỉ
baht doanh thu xuất khẩu. Tuy nhiên nếu chính phủ tiếp tục dự trữ gạo quá lâu,
ảnh hưởng đến chất lượng thì có thể bị thiệt thêm 80 – 90 tỉ baht. “Một mức giá
thế chấp gạo quá cao sẽ chỉ làm lợi cho nông dân ở Việt Nam, Ấn Độ và
Campuchia”, ông Poapongsakorn nói. Ông cảnh báo nếu chính phủ dừng chương trình
này sau khi nền công nghiệp gạo đã suy yếu thì sẽ rất khó khăn để phục hồi.
An Bường sưu tầm ảnh Interrnet.
